Steeds meer mensen komen naar het hoogveen om kraanvogels te zien. Afgelopen decennium is er voor de kraanvogels in het Fochteloërveen het een en ander gedaan door de beheerder, Vereniging Natuurmonumenten. Om een beter broedsucces te borgen, is echter nog meer nodig in het broed- en foerageergebied. Ouders met kuikens moeten foerageergebied kunnen bereiken zonder verstoring van mensen en groepen kraanvogels verdienen rust- en foerageergebied.
Nu de droogte een structureel probleem is geworden, moet het vasthouden van water veel meer prioriteit krijgen. Door drie droge jaren en veel te veel meststoffen schieten grassen en bomen de veengrond uit. Het hoogveen krijgt het steeds moeilijker.
Rust- en foerageergebied kraanvogels schiet te vaak te kort
De populatie kraanvogels in het Fochteloërveen is de laatste jaren vrij stabiel met 8 tot 10 paren. Klik hier om het verslag van het broedjaar 2020 te lezen. Het terreingebruik van de (territoriale) kraanvogels in en buiten het veen zegt alles over de eisen en de geschiktheid als rust- en foerageergebied.
Als je dagelijks post, zie je de intensiteit van de menselijke activiteiten en de impact ervan op kraanvogels. Vooral op de overgang van het hoogveen naar het akkerland in Assen en Smilde zijn veel knelpunten ontstaan. Na de aanleg van vele kilometers betonnen fietspaden, wandelpaden en bruggetjes is de recreatie- en verkeersdruk rond het Fochteloërveen sterk toegenomen. De omgeving bij Assen wordt door kraanvogels (maar ook ganzen en zwanen) veelal gemeden of is verlaten na de aanleg van deze betonpaden. De druk van mensen op het veen wordt groter en in 2020 werd de recreatiedruk verder verhoogd als gevolg van de coronacrisis.
Eerste kilometer aangrenzend akkerland van cruciale meerwaarde
De eerste kilometers landbouwgebied die grenzen aan het veen zijn belangrijk als rust- en foerageergebied voor kraanvogels, vanwege de oogstresten. Hoe dichter bij het veen, des te belangrijker deze akkers. De eerste kilometer is cruciaal voor de rust!
In Ravenswoud, Smilde en bij Assen staan brede akkerranden en velden met inheemse bloemen en zijn vogelakkers aangelegd, waarvan een deel van het graan blijft staan. Een geleidelijk overgang van natuur naar landbouwgebied rondom Natura 2000 gebieden zorgt voor meer biodiversiteit.
Daarachter ligt het Dutch Crane Resort dat speciaal is ingericht voor kraanvogels.
De toename van de intensieve bloementeelt in de eerste kilometer bij Assen, Smilde en Veenhuizen is geen aanwinst voor biodiversiteit. Het gevolg is meer wateronttrekking, meer landbouwgif en verstoring op de percelen, maar ook op de aangrenzende percelen met oogstresten vanwege de werkzaamheden.
Rustgebied onder druk
Rust verdwijnt door het versnipperen van gebieden met wandel- en fietspaden. Ook het verjagen van ganzen en jacht op de percelen met oogstresten en vogelakkers in de eerste kilometers naast het veen past hier niet. Met dichte boomwallen kan het zicht worden verminderd en komt er meer rust. In open gebied moet je zuinig zijn op dichte boswallen en wegbeplanting. Je zou nieuwe houtwallen kunnen aanleggen om zowel de rust als de biodiversiteit te bevorderen.
De provincie zou moet de regie nemen. Zij kan rust- en foerageergebied aanwijzen voor de kwalificerende niet-broedvogels en kraanvogels in het Fochteloërveen en daarnaast investeren in akkervogels en biodiversiteit. De provincie kan het ook aantrekkelijk maken voor grondgebruikers om hierin te investeren, zodat natuur en landbouw dichter naar elkaar kunnen groeien.
Foerageergebied wordt nieuwbouw
Er verdwijnt nog steeds foerageergebied. Kloosterveen Assen blijft bouwen en ligt al vlakbij het hoogveen. Dit terwijl een geïsoleerde ligging van een hoogveen cruciaal is voor de kraanvogel, maar ook voor ganzen en zwanen in het Fochteloërveen. De druk op deze vogels is afgelopen decennia opgevoerd door de expansiedrift van Assen. Tekenend is het feit dat het aantal kraanvogels weliswaar toeneemt, maar dat ze het gebied bij Assen vaak links laten liggen.
Het Dutch Crane Resort ligt juist aan de kant van Assen, en is speciaal ingericht voor kraanvogels. De uitbreiding van Assen doet dit gebied geen goed, omdat er veel akkers verdwijnen die grenzen aan het hoogveen. Daarnaast komt er alleen maar meer verstoring, ook met de huidige bebouwing.
De aanleg van een fietspad van Kloosterveen naar de Meesterswijk was al een aanslag op het gebied en heeft het gebied minder geschikt gemaakt voor kraanvogels ondanks dat er een aantal paden in het gebied zijn afgesloten. Vogelbescherming heeft voor de aanleg van het fietspad in een zienswijze al gewaarschuwd voor de negatieve effecten op kraanvogels.
